Kamishibai- Το θέατρο από χαρτί

Το Kamishibai είναι μια μορφή οπτικής, συμμετοχικής αφήγησης, η οποία συνδυάζει αρμονικά το ζωντανό, προφορικό λόγο, με την εικόνα. Είναι το «θέατρο από χαρτί»- από τα συνθετικά kami (紙) που σημαίνει χαρτί και shibai (芝居) που σημαίνει θέατρο- πρόδρομος των δημοφιλών ιαπωνικών comics, και είναι μια σύνθετη διαδικασία που προκαλεί τη διάδραση αφηγητή και ακροατηρίου.

Η τεχνική αφήγησης του Kamishibai έχει τις ρίζες της στην Ιαπωνία  του 12^ο αι, όπου χρησιμοποιήθηκε αρχικά από βουδιστές μοναχούς , οι οποίοι ήθελαν να εμπλουτίσουν τις ιστορίες και το κήρυγμα τους με οπτικό υλικό . Δεν οφείλει όμως την ευρύτερη διάδοση της σε αυτούς. Η σύγχρονη μορφή της γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση πολύ αργότερα∙ μεταξύ του 1920-1950 ήταν συνηθισμένο να δει κανείς  τους πλανόδιους αφηγητές  (Kamishibai Man), οι οποίοι πήγαιναν από χωριό σε χωριό με το ποδήλατο τους ή σε πάρκα, πλατείες, στην γωνιά του δρόμου και οπουδήποτε συναθροίζονταν παιδιά. 

Ποδήλατο Kamishibai στους δρόμους της Βρέμης (για εκπαιδευτικούς σκοπούς)!

Πάνω στο ποδήλατό τους υπήρχε ενσωματωμένο ένα ξύλινο κουτί, το οποίο άνοιγε από μπροστά με δύο πορτάκια σχηματίζοντας μια μικρή σκηνή. Ο αφηγητής ζωντάνευε μπροστά στα μάτια των παιδιών μια ιστορία με τη βοήθεια εικόνων, που διαδέχονται η μία την άλλη, εμπλέκοντας τα ταυτόχρονα σε μια διάδραση. Οι ιστορίες ήταν σε «επεισόδια», τα οποία διηγούνται κάθε φορά με την νέα του άφιξη διατηρώντας έτσι την ανυπομονησία των παιδιών. Για αυτές τις υπηρεσίες τους οι Kamishibai Men δεν πληρώνονταν, έβγαζαν όμως τα «προς το ζην» πουλώντας καραμέλες και γλυκίσματα. Τα παιδιά γοητευμένα από την αφήγηση τους πλησίαζαν να ακούσουν, αυτά που αγόραζαν έπαιρναν και τις «καλές» μπροστινές θέσεις. Υπολογίζεται, ότι οι αφηγητές του Kamishibai έφταναν κάποια περίοδο τους 50.000. Με την διάδοση της τηλεόρασης η τέχνη αυτή και οι αφηγητές της άρχισαν να φθίνουν, ώσπου τελικά εξαφανίστηκαν.

Αφήγηση παραμυθιού με τη μέθοδο Kamishibai.

Με το πέρασμα του χρόνου η τέχνη αυτή εξαπλώθηκε πέρα από τα σύνορα της Ιαπωνίας και αποτελεί πλέον μία από τις πιο διαδεδομένες καλλιτεχνικές μορφές αφηγηματικών παραστάσεων. 

Χρησιμοποιείται σε παιδικούς σταθμούς, σε σχολεία, αλλά και σε γηροκομεία, δηλαδή οπουδήποτε μπορεί να υπάρξει αφηγηματική παράσταση, ενώ έχει αναγνωριστεί η μεγάλη του καλλιτεχνική αλλά και εκπαιδευτική αξία.

Το Kamishibai υποστηρίζει τόσο την μάθηση, όσο και την διδασκαλία. Βοηθάει την ανάπτυξη της αναγνωστικής, ακουστικής  ικανότητας και του προφορικού λόγου, αλλά δίνει κίνητρα για την δημιουργία ιστοριών, εξασκεί την φαντασία και την δημιουργικότητα, ενθαρρύνει και μειώνει το άγχος της παρουσίασης, καλλιεργεί συναισθήματα και κοινωνικότητα, ομαδική και συνεργατική συμπεριφορά και αποτελεί μορφή  παιγνιώδους μάθησης.

Υπάρχουν στο εμπόριο έτοιμα σετ (κουτί και κάρτες αφήγησης) Kamishibai http://www.donbosco-medien.de/content-255-255/mein_kamishibai/

Κάρτα Kamishibai

Είναι όμως πιο δημιουργικό να κατασκευάσει κανείς μόνος του ή μαζί με τα παιδιά τις δικές του εικόνες, ενεργοποιώντας έτσι τη φαντασία και τις καλλιτεχνικές τους δεξιότητες.  Τι θα πρεπει να προσέξει όμως: Οι εικόνες θα πρέπει να αποδίδουν το νόημα της ιστορίας, που θέλει κάποιος να διηγηθεί με συμβολικό και μεταφορικό τρόπο. Αυτό καλό θα είναι να συμβαίνει με ένα περιορισμένο αριθμό εικόνων (το πολύ 10). Η κατασκευή των εικόνων μπορεί να γίνει με διάφορες τεχνικές (με ζωγραφική, με κολλάζ κλπ.) και σε μέγεθος DIN A3. Το σημαντικό είναι να μπορούν τα στοιχεία να είναι ορατά από απόσταση. Καλό θα είναι λοιπόν να χρησιμοποιήσει κανείς έντονα χρώματα και  περιγράμματα.

Πληροφορίες μπορεί να βρει κανείς και στις παρακάτω ιστοσελίδες.

 Στα αγγλικά:

Πολύ κατατοπιστικό what is Kamishibai:

http://www.youtube.com/watch?v=oEId2SFRezY

http://www.youtube.com/watch?v=v6URceEr_zc

http://en.wikipedia.org/wiki/Kamishibai

http://www.kamishibai.com/

Στα γερμανικά:

http://www.youtube.com/watch?v=Yao60hV7Kp8

http://www.donbosco-medien.de/content-255-255/mein_kamishibai/

Ιαπωνική ιστοσελίδα με ένα πεντάλεπτο ασπρόμαυρο φιλμ, το οποίο δείχνει μια παράσταση Kamishibai μπροστά σε παιδιά στο δρόμο ενός χωριού.
http://www.kamishibai.net/view/live/live